1954 ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΗ
Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ένα χρόνο πιο μεγάλος από εμένα. Μια μέρα του λέω: «θέλω να κάνω και εγώ ταινία».
«Να κάνεις» μου λέει, και βάζουμε μπροστά το μηχανισμό. Αρχίσαμε να χτίζουμε με ενθουσιασμό αυτό που θα ήτανε αργότερα η ζωή μου. Αυτός είχε φίλους. Εγώ είχα αυτόν. Βρέθηκαν συνεργάτες, βρέθηκαν τα λίγα χρήματα, στήθηκε σιγά σιγά εκείνο το μαγικό κουτί από ρολά ζελατίνας, από σενάριο, από ηθοποιούς, από τεχνικούς, από ενθουσιασμό. Όλοι όμορφοι, όλοι νέοι και ο Μάνος χαμογελούσε τρυφερά. Και το έργο τέλειωσε και όλοι τα χάσανε και εμείς πρώτοι. Την ταινία την είπαμε Μαγική Πόλη.
Νίκος Κούνδουρος
1956 ΔΡΑΚΟΣ
Μπήκα κρυφά στις αίθουσες που παιζότανε ο Δράκος, στο Rex, στο Αττικόν και άκουσα τα σφυρίγματα και τις ειρωνικές φωνές του κόσμου, που ένιωθε εξαπατημένος. Περίμενα να τους δω να βγαίνουν, και κά- ποιοι, που με αναγνώρισαν στη έξοδο, μου έσφιξαν σιωπηλά το χέρι. Τότε έμαθα, μια κι έξω, πως εγώ και αυτό το άγνωστο πλή- θος δεν θα είχαμε ποτέ καλές σχέσεις. [...]
Ο Δράκος καταγγέλλει την Αμερική, που με τον τεράστιο όγκο της έπεσε πάνω στην πατρίδα μας και τη συνέθλιψε σαν να ήταν για τα σκουπίδια.
Νίκος Κούνδουρος
1958 ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ
Η ταινία της οργής. Η αντίσταση είχε πνιγεί, οι τρόποι έκφρασης των αγωνιστών είχαν καταργηθεί κάτω από τη βία ενός αστυνο- μικού κράτους. Θέλησα να αποτίσω φόρο τιμής στον αντάρτη των βουνών, στον ταπεινωμένο, στον εξευτελισμένο, στον αγνοημένο –στην καλύτερη περίπτωση– Έλληνα, που κράτησε ψηλά τη Ρωμιοσύνη στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής.
1963 ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ
Είναι η πρώτη φορά που καταπιάνομαι με ερωτικό θέμα και φιλοδόξησα να δώσω μια ερωτική ιστορία πέρα από ονομαστικές σχέσεις, ένα ερωτικό τραγούδι πέρα από εποχές και ηθογραφία… Οι ήρωές μου, απαλλαμένοι από κοινωνικά πλέγματα, χειρίζονται τον εαυτό τους με την καθαρότητα μιας ατσάλινης λεπίδας και την έλλειψη ντροπής ενός αγριόγατου… Το τοπίο το μεταχειρίστηκα περισσότερο σαν ψυχολογικό παρά σαν διακοσμητικό υλικό.
Νίκος Κούνδουρος
1967 VORTEX ή ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΜΕΔΟΥΣΑΣ
Άρχισε να γυρίζεται το ’66 στην Κρήτη. Όμως μας πρόλαβε η χούντα. Ένα μέρος της γυρίστηκε στο Λονδίνο και η τελική επεξεργασία έγινε στη Ρώμη και στο Παρίσι. Ήτανε μια ταινία εσωτερική, προσωπική, κλειστή, που περισσότερο από κάθε άλλη ταινία μου μοιάζει με ζωγραφική, στο σημείο που η απουσία εξωτερικής κίνησης και ο ελλειπτικός διάλογος πιέζει τον θεατή να καταφύγει στην ανάγνωση της εικόνας…
1992 ΜΠΑΫΡΟΝ, ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΑΙΜΟΝΑ
Ο θάνατος, λοιπόν, ενός ποιητή, ο θάνατος του Μπάυρον στην Ελλάδα, την Ελλάδα που επέλεξε ο ίδιος σαν τοπίο, σαν κάδρο, για το θάνατο του… Ο ίδιος ήθελε να τελειώσει εδώ τη ζωή του, που τη θεωρούσε έτσι και αλλιώς τερματισμένη μέσα στην υπαρξιακή του αγωνία, και να την τελειώσει ένδοξα μέσα σ’ αυτόν τον τόπο του οποίου λάτρεψε τους μύθους… Πρόκειται για μια εποχή όπου η Ελληνική Επανάσταση έφθινε, βρισκόταν πραγματικά στο χείλος κάποιαςαπελπισίας. Έτσι, λοιπόν, έχουμε το θάνατο και την απελπισία του ποιητή σ’ ένα περιβάλλον που θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε και σαν το θάνατο και την απελπισία μιας επανάστασης.
Νίκος Κούνδουρος
1994 ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Μια θεατρική παράσταση στα σύνορα Ελλάδας- πρώην Γιουγκοσλαβίας
Επιλέξαμε την τραγωδία του Σοφοκλή Αντιγόνη επειδή ο αδελφοκτόνος πόλεμος συνθέτει μια οδυνηρή ομοιότητα με τον παραλογισμό και τη σκληρότητα της σύγχρονης Βαλκανικής τραγωδίας. Η παράστασή μας θα δοθεί στο ύπαιθρο, πάνω στη γραμμή των συνόρων με την πρώην Γιουγκοσλαβία, κάτω από συνθήκες άβολες για μια θεατρική ομάδα, αλλά κατάλληλες να υπογραμμίσουν την συμβολική συμπαράσταση των Ελλήνων καλλιτεχνών στα άμαχα θύματα ενός απάνθρωπου πολέμου. Ηθοποιοί, τεχνικοί και άλλοι συνεργάτες προσφέρουν εθελοντικά τον εαυτό τους για την πραγματοποίηση αυτής της πράξης που θέλει να θυμίσει ότι ο άνθρωπος είναι ή οφείλει να είναι το κέντρο του πολιτισμού όλου του πλανήτη.
Τους ευχαριστούμε
Νίκος Κούνδουρος
2012 Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Είχα ακόμα πείσμα, είχα κουράγιο, ήμουν γερός στο κορμί και στο μυαλό και λέω ή τώρα ή ποτέ. Και βάζω μπροστά το σχέδιο. Στην αρχή ένα σχέδιο με μολύβι στο χαρτί, έπειτα μια μικρή μακέτα με πηλό. Κατεβαίνω στην Κρήτη και βρίσκω εκείνα τα παιδιά τους σιδεράδες και γλύπτες, τον Νίκο και τον Παντελή. Και μπαίνει μπροστά το έργο. Πρώτα με πηλό και ύστερα σε γύψο και πιο ύστερα σε μεγάλο μέγεθος. Με σιδερένιο σκελετό και τσιμέντο κατασκευάζουμε το τεράστιο σώμα ενός ταύρου. Ο Παντελής διαιρεί σε 230 γύψινα καλούπια το τεράστιο σώμα του ζώου. Ένα γερμανικό εργοστάσιο αναλαμβάνει να μετατρέψει τα γύψινα καλούπια σε 230 ορειχάλκινες πλάκες. Τον ίδιο καιρό η κατασκευή της κόρης Ευρώπης ακολουθεί την ίδια διαδικασία και το επιβλητικό έργο τελειώνει.
Νίκος Κούνδουρος
