Γιώργος Μιχαηλίδης:Το θέατρο της νιότης μου από τον Γιάννη Μετζικώφ

Πέρασαν τόσα πολλά χρόνια από τότε, που νεαρός μόλις απόφοιτος από τη Σχολή Καλών Τεχνών, πήγα για πρώτη φορά και συνάντησα τον Γιώργο Μιχαηλίδη στο θέατρο του. 
 
Ένας διανοούμενος, ευγενής, πρόσχαρος, διεισδυτικός σε ό,τι του έλεγα, αλλά και οξυδερκής, γλυκός, ευαίσθητος και αυστηρός συγχρόνως, προσπάθησε εμμονικά να ξεδιπλώσει τις σκέψεις μου, τις θέσεις μου απέναντι στο αληθινό θέατρο, απόψεις, που βέβαια διατύπωσα, αναπόφευκτα ντυμένες με τη χαρακτηριστική υπεροψία και σιγουριά της νιότης μου. 
 
Έμεινα μαζί του ίσως γιατί πίστεψε ότι κάτι μπορεί να γίνει με αυτόν τον αιρετικό νεαρό και δουλεύοντας κοντά του, απέκτησα – και πλέον το ξέρω καλά – τη μέγιστη γνώση της ευθύνης της θεατρικής τέχνης. Μιας τέχνης μέσω της οποίας οι καλλιτέχνες με ένα ολόψυχο δόσιμο συγκλίνουν σε έναν κοινό σκοπό να αρπάξουν το όραμα του σκηνοθέτη και να παράξουν όλοι μαζί ένα και μόνο έργο τέχνης, την παράσταση, που είναι συνάμα έργο τέχνης πολλών και ενός, έργο τέχνης παράξενο που ανήκει συγχρόνως σε όλους και στον κάθε ένα χωριστά.
 
Ο Γιώργος Μιχαηλίδης δεν υπήρξε απλώς ένας σκηνοθέτης στη ζωή μου. Ήταν ένας από καρδιάς σύμμαχος των σκέψεών μου, πολύ κοντά μου, που αγωνιούσε για πράγματα που άλλοι θα έλεγαν λεπτομέρειες, που με δίδασκε με τις απόψεις του, που συμμεριζόταν τα κοινά προβλήματα όλων όσοι δούλευαν μέσα στο θίασο, που ανέβαζε ψηλά πάντα τον πήχη και που συμμετείχε σε ό,τι κι αν κάναμε και μοιραζόταν τον εκπληκτικό πλούτο που σου παρέχει η διαδικασία, σαν εμπειρία και σαν ολοκλήρωση. Γιατί ήταν άνθρωπος του θεάτρου αληθινός, ένας ποιητής, ένας φίλος, που συνοδοιπορούσαμε όλοι πλάι του. Είχε την ικανότητα να δει τα εγχειρήματα από τη μεριά σου, να καταλάβει τη δυσκολία σου στις διεκπεραιώσεις και, ανάμεσα στους εκλεκτούς, είχε την ικανότητα να θαυμάζει, να αξιολογεί και να ξεχωρίζει το ταλέντο των νέων γύρω του. 
 
Στα χρόνια που επακολούθησαν και τώρα που έχω γεράσει, ποτέ δε διδάχτηκα και δε μοιράστηκα την ομορφιά τόσο αμεσολάβητα όσο με αυτόν τον δάσκαλο. Ποτέ δεν έκατσα με κάποιον να εξομολογηθώ τις σκέψεις και τους φόβους μου γύρω από τη σκηνική εικόνα, άμεσα, καθησυχαστικά και πρακτικά όπως έκανα με εκείνον, μέσα σε απερίγραπτα δύσκολες και φτωχές συνθήκες, αξιοποιώντας υλικά που άλλοι θα προσπερνούσαν, ψάχνοντας, μεταμορφώνοντας ασήμαντα και ευτελή υλικά και καθιστώντας τα πολύτιμα. Έτσι περνούσαμε μέσα στις αναζητήσεις λύσεων και τελικά, φτίαχνοντας τη θεατρική αφήγηση, αποκομίζαμε το πελώριο δίδαγμα ότι τέχνη μπορούμε να κάνουμε με τα πάντα, επαναπροσδιορίζοντας τα πάντα και δίνοντας νέα ταυτότητα στα επιλεχθέντα ασήμαντα που μαζέυαμε γύρω μας. 
 
Μέσα στα υποβλητικά σκοτάδια του Ανοιχτού Θεάτρου, νοιώθαμε όλοι, πως δε συμμετείχαμε σε μια εργασία, σε ένα ρόλο, αλλά ανεξάρτητα από το τί μας είχε ανατεθεί να κάνουμε, είμαστε τα κομμάτια και τα μέρη μιας αληθινής κατάστασης και μπαινοβγαίναμε στο εξαίσιο ψέμα, σα να ήταν ο νεκρός χρόνος της παράστασης, χρόνος που ζούσαμε αληθινά, σα να ήτανε η αληθινή ζωή μας.
 
Όταν κάποτε έβλεπε ότι η δύναμη κάποιου μπορούσε να πάει το έργο πιο κει, χαλάρωνε τα σκοινιά και άφηνε τον ηθοποιό πιο ελεύθερο, να ξεδιπλώσει το ταλέντο του. Τον ενθάρρυνε γιατί ήθελε να ξεκλειδώσει τα πολλά που καταλάβαινε ότι έχει μέσα του. Ο Γιώργος Μιχαηλίδης ήταν το πρώτο μέγεθος που αντάμωσα στη ζωή μου όταν πρωτοσυνάντησα το θέατρο και ό,τι πιο αγαπημένο στα πρώτα βήματα της πορείας μου. 
 
Ένοιωθα την αγάπη του σαν ένα είδος σεβασμού, όταν ό,τι έκανα του άρεσε και το εισέπραττε επαινετικά σαν να του έκανα δώρο προσωπικό. 
 
Πίστευε με δυο λόγια πως η μεγαλοπρέπεια της θεατρικής τέχνης, δεν είναι όπως άλλες μορφές τέχνης, δε χτίζει παρθενώνες, δεν επενδύει στην αιωνιότητα, αλλά μοιάζει με τη ζωή μας, η ζωή μας μοιάζει σα μια παράσταση, τόσο πρόσκαιρη, τόσο μίζερη, τόσο εύθραυστη, ένας δρόμος χαράς με ένα θλιβερό τέλος στο βάθος του. Η παράσταση τελείωσε, τα σκηνικά κρέμονται, τα κοστούμια μαζεύονται, τα ηχεία σωπαίνουν. Σκοτάδι. Ένας μικρός θάνατος.
 
Η τέχνη του θεάτρου διακονεί τις ανθρώπινες σκέψεις, είναι μια τέχνη λαϊκή με την ευγενή έννοια του όρου γιατί απευθύνεται στην ανθρώπινη καθημερινότητα, απευθύνεται σε όλους και δημιουργείται από καλλιτέχνες εργάτες που υπηρετούν τη συγκίνηση, την ομορφιά, τη ψυχαγωγία, το ήθος, την αλήθεια και την απόλαυση, έννοιες που έχουν θεολογικό χαρακτήρα μέσα στη ψυχή μας. Έτσι, όλα αυτά φτιάχνουν το θέατρο που διδάχτηκα, το δικό μου θέατρο, σα μια τέχνη αναπόσπαστα δεμένη με τη βάσανο της ανθρώπινης ανάγκης. Γιατί, για τον Γιώργο Μιχαηλίδη, το θέατρο ήταν μια αναγκαιότητα παιδείας που μας βελτιώνει και ενεργοποιεί τις αξίες μας.
 
Μπορώ να μιλάω πολύ για αυτόν, ήταν ένα κομβικό σημείο στη ζωή μου, που πάντα θα συλλογίζομαι με μεγάλη ευγνωμοσύνη. Η προσοχή και ο θαυμασμός του σε μένα, έφταναν σαν ένα είδος ενθαρρυντικής καλοσύνης που με έσπρωξε μπροστά. Όσο περνούν τα χρόνια και άνθρωποι, άνθρωποι, άνθρωποι μπαινοβγαίνουν στη ζωή μου, η πολυτιμότητα της μνήμης του μοιάζει αδιατάρακτη.
 
Γιατί είμαι σίγουρός ότι ποτέ δε θα ξαναβρώ άνθρωπο σαν τον Γιώργο Μιχαηλίδη, που μου έδωσε τόσα πολλά ή καλύτερα που με δίδαξε να βγάλω τόσα πολλά που έλεγε πως έχω μέσα μου. 
 
Γιάννης Μετζικώφ

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ